"Bảo hiểm nhân thọ: nên mua hay không?" - có lẽ không có sản phẩm tài chính nào tại Việt Nam lại gây ra nhiều tranh cãi đến vậy. Một bên, chúng ta nghe những câu chuyện về sự lừa dối, về những hợp đồng "bút sa gà chết" với lợi nhuận không như mơ. Bên kia, lại là những lời khuyên về tầm quan trọng của việc bảo vệ bản thân và gia đình trước rủi ro.
Sự hỗn loạn thông tin này đến từ một hiểu lầm cốt lõi: nhầm lẫn giữa hai vai trò hoàn toàn khác biệt của bảo hiểm nhân thọ là BẢO VỆ và ĐẦU TƯ. Nhiều người mua bảo hiểm với kỳ vọng của một kênh đầu tư siêu lợi nhuận, và rồi thất vọng khi nhận ra bản chất thật của nó.
Bài viết này sẽ là một "bộ lọc", giúp bạn giải phẫu một hợp đồng bảo hiểm, đặt nó vào đúng vị trí trong Tháp Tài Sản cá nhân và đưa ra quyết định dựa trên sự thấu hiểu, chứ không phải vì nỗi sợ hay những lời hứa hẹn.
Phần 1: "Chiếc bánh" hai nửa - Giải phẫu vai trò của bảo hiểm
Hãy hình dung một hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, đặc biệt là các sản phẩm liên kết đầu tư, giống như một chiếc bánh có hai nửa với mục đích khác nhau.
Nửa "Bảo vệ": Giá trị cốt lõi không thể thay thế
Đây là lý do nguyên thủy và cao cả nhất mà bảo hiểm nhân thọ ra đời.
-
Bản chất: Bạn trả một khoản phí nhỏ, định kỳ (phí bảo hiểm) để chuyển giao một rủi ro tài chính khổng lồ, không lường trước được (như tử vong, thương tật, bệnh hiểm nghèo) cho công ty bảo hiểm. Nếu rủi ro xảy ra, người thân của bạn sẽ nhận được một số tiền lớn, giúp họ duy trì cuộc sống.
-
Vị trí trong Tháp Tài Sản: Nửa "bảo vệ" này nằm vững chắc ở Tầng 3 - Tài sản Đảm bảo. Vai trò của nó không phải là để làm bạn giàu lên, mà là để đảm bảo bạn không bị nghèo đi một cách đột ngột. Nó là tấm lưới an toàn, bảo vệ cho những tài sản ở Tầng 4 và 5 không bị bán tháo để trang trải chi phí khi biến cố ập đến.
Đây là giá trị thật sự và quan trọng nhất của một hợp đồng bảo hiểm.
Nửa "Đầu tư": Giá trị cộng thêm cần được hiểu đúng
Đây là phần gây ra nhiều hiểu lầm nhất, chủ yếu có trong các sản phẩm Bảo hiểm Liên kết đầu tư (ILP).
-
Bản chất: Sau khi trừ đi các chi phí cho việc "bảo vệ" (phí rủi ro) và các chi phí vận hành khác, phần tiền còn lại của bạn sẽ được mang đi đầu tư vào các quỹ cổ phiếu, trái phiếu... do công ty bảo hiểm quản lý.
-
Vị trí trong Tháp Tài Sản: Phần tiền này có đặc tính của Tầng 4 - Tài sản Tăng trưởng. Nó có tiềm năng sinh lời và giúp gia tăng giá trị tài khoản của bạn theo thời gian.
Vấn đề là, rất nhiều người chỉ tập trung vào nửa "đầu tư" này mà quên mất rằng nó chỉ là giá trị cộng thêm, và hoạt động không giống như một kênh đầu tư thuần túy.
.png)
Phần 2: Sự thật về Bảo hiểm liên kết đầu tư
Đây là dòng sản phẩm phổ biến nhất hiện nay, được "đóng gói" như một giải pháp 2 trong 1. Để không mua lầm, bạn cần biết những sự thật sau:
1. Chi phí rất cao, đặc biệt trong những năm đầu: Phần tiền "đầu tư" của bạn sẽ bị bào mòn bởi rất nhiều loại phí: phí ban đầu, phí quản lý hợp đồng, phí rủi ro, phí quản lý quỹ... Điều này khiến cho giá trị tài khoản của bạn trong 5-10 năm đầu tiên thường rất thấp, thậm chí thấp hơn số tiền bạn đã đóng vào.
2. Lợi nhuận minh họa, KHÔNG PHẢI LÀ lợi nhuận cam kết: Bảng minh họa với những con số lợi nhuận 6-8%/năm chỉ là giả định dựa trên hiệu quả đầu tư tốt đẹp trong quá khứ. Lợi nhuận thực tế hoàn toàn phụ thuộc vào tình hình thị trường. Nếu các quỹ đầu tư hoạt động kém, giá trị tài khoản của bạn có thể giảm. Bạn là người chịu rủi ro đầu tư, không phải công ty bảo hiểm.
3. Nó không phải là kênh đầu tư tối ưu nhất: Nếu mục tiêu duy nhất của bạn là đầu tư để tối đa hóa lợi nhuận, việc mua trực tiếp cổ phiếu, chứng chỉ quỹ (ETF) hoặc quỹ mở (thuộc Tầng 4) sẽ hiệu quả hơn nhiều do chi phí quản lý thấp hơn đáng kể.
Phần 3: Checklist vàng - 5 Câu hỏi trước khi đặt bút ký
Vậy, có nên mua bảo hiểm liên kết đầu tư không? Nó vẫn có thể là một sản phẩm tốt nếu bạn hiểu rõ và nó phù hợp với nhu cầu của bạn. Hãy tự trả lời 5 câu hỏi sau:
-
Mục tiêu chính của tôi là gì?
-
Nếu là bảo vệ tối đa với chi phí thấp nhất, hãy cân nhắc sản phẩm bảo hiểm tử kỳ thuần túy.
-
Nếu bạn muốn sự tiện lợi "2 trong 1" và có tính kỷ luật kém trong việc tự đầu tư, bảo hiểm liên kết đầu tư có thể là một lựa chọn.
-
-
Tôi đã hiểu rõ mọi chi phí chưa?
-
Hãy yêu cầu tư vấn viên giải thích cặn kẽ từng loại phí sẽ được trừ từ tài khoản của bạn trong suốt thời hạn hợp đồng.
-
-
Tôi có chấp nhận rủi ro đầu tư không?
-
Bạn có sẵn sàng chấp nhận việc giá trị tài khoản của mình có thể biến động, thậm chí thua lỗ trong ngắn hạn không?
-
-
Đây có phải là một cam kết dài hạn không?
-
Bạn có chắc chắn về khả năng tài chính để theo đuổi hợp đồng ít nhất 15-20 năm không? Rút tiền sớm gần như chắc chắn sẽ bị lỗ nặng.
-
-
Tôi đã so sánh với phương án "Mua bảo hiểm tử kỳ + Tự đầu tư" chưa?
-
Hãy thử làm một phép so sánh: Chi phí để mua một gói bảo hiểm bảo vệ thuần túy là bao nhiêu? Số tiền còn lại nếu bạn tự đầu tư định kỳ vào chứng chỉ quỹ ETF sẽ ra sao?
-
Khi có câu trả lời rõ cho 5 câu hỏi trên, bạn sẽ có thêm tư liệu quý để ra quyết định.
Lời nhắn
Bảo hiểm nhân thọ là một công cụ Bảo vệ tuyệt vời và là một kênh Đầu tư ở mức trung bình. Sai lầm lớn nhất là mua nó với kỳ vọng ngược lại.
Hãy đặt bảo hiểm vào đúng vị trí của nó trong Tháp Tài Sản: nền tảng vững chắc ở Tầng 3. Đừng mua nó vì nghĩ rằng nó là một tài sản Tăng trưởng siêu hạng ở Tầng 4.
Lời khuyên cuối cùng: Hãy mua bảo hiểm nhân thọ vì nỗi lo sợ mất đi những gì bạn đang có, chứ đừng mua nó vì lòng tham muốn có những gì bạn chưa có. Hiểu đúng bản chất, bạn sẽ sở hữu một công cụ tài chính mạnh mẽ. Hiểu lầm, bạn có thể sẽ phải gánh một sự thất vọng dài hạn.
Nếu bạn gặp những vấn đề về việc xây "tòa tháp tài chính" của mình, hãy đăng ký sử dụng dịch vụ "Tư vấn quản lý tài chính cá nhân" của Kylin Capital với cam kết hoàn phí 100% nếu không hài lòng. Chúng tôi sẽ đồng hành và hỗ trợ bạn trên hành trình tạo lập tự do tài chính của bản thân.
-
Chia sẻ bởi Trần Đức Huân
Chủ tịch Câu lạc bộ CEO PRO
Chủ tịch Kylin Capital - Chuyên tư vấn quản lý tài sản và tư vấn quản lý tài chính cá nhân.
Đăng ký trở thành thành viên của Câu lạc bộ CEO PRO tại đây.
