Sự thật trần trụi về ước muốn làm giàu nhanh

Chiều muộn, cả quán trà đá nín thở chờ kết quả xổ số. Trên mạng xã hội, người ta chia sẻ câu chuyện về một người vừa "đổi đời" nhờ trúng Vietlott. Ước muốn làm giàu nhanh, giấc mơ "thay đổi vận mệnh chỉ sau một đêm" luôn là một ngọn lửa âm ỉ cháy trong tâm trí rất nhiều người.

Nó là một cảm xúc rất "người", rất mãnh liệt. Nhưng đằng sau sự hấp dẫn đầy mê hoặc đó là gì?

Bài viết này không phán xét. Chúng ta sẽ cùng nhau bóc tách một cách trần trụi nhất về tâm lý đằng sau ước muốn này, sự thật lạnh lùng của toán học, và quan trọng nhất, làm thế nào để biến khát khao làm giàu đó thành một chiến lược thông minh thay vì một canh bạc may rủi.

Phần 1: Giải mã cơn nghiện "vận may" - Tại sao chúng ta bị hấp dẫn

Việc mua một tờ vé số hay ghi một con đề không chỉ đơn thuần là về tiền. Nó là một liều thuốc tâm lý cực mạnh.

1. Liều Dopamine của hy vọng: Khoa học đã chứng minh, chính sự kỳ vọng về một phần thưởng lớn sẽ kích thích não bộ tiết ra dopamine (hormone hạnh phúc), chứ không cần đợi đến lúc trúng thưởng thật. Cái cảm giác hồi hộp, hy vọng trong vài giờ trước lúc quay số mang lại một sự phấn khích mà cuộc sống thường nhật ít khi có được.

2. Tư duy "Lối tắt": Bộ não con người luôn có xu hướng tìm con đường ít tốn sức nhất. Con đường làm việc chăm chỉ, tiết kiệm và đầu tư trong 10-20 năm có vẻ quá dài và gian khổ. Một tờ vé số, ngược lại, mang đến ảo ảnh về một lối tắt thần kỳ, một cú hích để vượt qua mọi khó khăn ngay lập tức.

3. Khi hy vọng là thứ duy nhất: Đây là sự thật đáng buồn nhất. Với nhiều người đang gặp khó khăn tài chính, vé số hay lô đề không phải là một trò giải trí, mà là nguồn hy vọng duy nhất. Họ không đánh cược vì tham lam, họ đánh cược vì cảm thấy không còn lựa chọn nào khác.

Phần 2: Sự thật toán học lạnh lùng

Cảm xúc và hy vọng là một chuyện, nhưng toán học thì không biết nói dối.

• Một trò chơi có tổng âm: Xổ số hay lô đề là một "trò chơi có tổng âm". Điều này có nghĩa là tổng số tiền người chơi nhận lại luôn luôn nhỏ hơn tổng số tiền họ đã bỏ ra. Phần chênh lệch chảy vào túi nhà phát hành hoặc nhà cái. Về dài hạn, với tư cách là một tập thể, người chơi chắc chắn sẽ thua.

• Xác suất thấp đến vô lý: Xác suất để bạn trúng giải độc đắc Vietlott còn thấp hơn cả khả năng bạn bị sét đánh trúng trong đời. Bạn đang đặt cược vào một sự kiện gần như không thể xảy ra.

• "Thuế đánh vào người nghèo": Đây là cách các nhà kinh tế học gọi xổ số. Những khoản tiền nhỏ 10.000, 20.000 VNĐ mỗi ngày có vẻ vô hại, nhưng hãy làm một phép tính: 20.000 VNĐ/ngày x 30 ngày = 600.000 VNĐ/tháng. Một năm là 7,2 triệu đồng. Mười năm là 72 triệu đồng. Đây là số tiền vốn đáng kể có thể được dùng để học một kỹ năng mới hoặc bắt đầu đầu tư.

Phần 3: Kênh "đổi đời" có tính toán - Tầng Tài sản mạo hiểm

Vậy khát khao về một cú hích tài chính có sai không? Hoàn toàn không. Vấn đề không nằm ở ước muốn, mà nằm ở phương pháp.

Thay vì ném tiền vào một trò chơi may rủi thuần túy, người thông minh sẽ chuyển năng lượng và một phần vốn rất nhỏ đó vào Tầng 5 - Tài sản Mạo hiểm trong Tháp Tài Sản.

Đây được coi là "vé số của người có kiến thức".

• Sự khác biệt cốt lõi:

  • Xổ số/Lô đề: Dựa 100% vào may mắn. Không có kỹ năng. Lợi nhuận kỳ vọng là âm.

  • Tài sản Mạo hiểm (Crypto, cổ phiếu Penny, đầu tư Startup...): Vẫn có yếu tố may mắn, nhưng có thể dùng kiến thức, nghiên cứu để tăng xác suất thành công. Lợi nhuận kỳ vọng là dương (dù không chắc chắn). Bạn đang đầu tư vào tiềm năng của công nghệ, của một mô hình kinh doanh, chứ không phải một con số ngẫu nhiên.

Quy tắc vàng khi tham gia "Tầng 5":

1. Xây nền trước khi lợp mái: Tuyệt đối không bỏ vốn và Tầng 5 khi bạn chưa có Tầng 3 (Quỹ khẩn cấp, bảo hiểm) và Tầng 4 (Các khoản đầu tư ổn định như chứng chỉ quỹ) vững chắc.

2. Chỉ dùng số tiền "Sẵn sàng mất": Đây là quy tắc tối thượng. Hãy trích một phần cực nhỏ trong tài sản của bạn (1-5%) cho tầng này. Nếu nó mất trắng, cuộc sống của bạn không bị ảnh hưởng gì.

3. Nghiên cứu thay vì cầu may: Đừng mua một đồng coin vì nghe ai đó "phím hàng". Hãy đọc sách trắng (whitepaper) của nó, tìm hiểu đội ngũ phát triển, hiểu về công nghệ... Học thêm về Kinh tế vĩ mô và chu kỳ,... để có thể tham gia "đánh sóng"..

Chiến lược hữu ích để "Chuyển hóa" ước mơ

1. Thay thế "Thuế hy vọng": Thay vì chi 50.000 VNĐ/tuần cho Vietlott, hãy dùng chính 50.000 VNĐ đó để mua một phần nhỏ của một tài sản mạo hiểm mà bạn đã nghiên cứu. Nó thỏa mãn "cơn nghiện hy vọng" của bạn, nhưng theo một cách có chiến lược hơn.

2. Chuyển năng lượng "Soi cầu" sang "Soi kiến thức": Thời gian và tâm trí bạn dùng để phân tích các con số, giải mã giấc mơ... hãy chuyển nó sang việc đọc một cuốn sách về đầu tư, xem một video phân tích về công nghệ blockchain, hay học một kỹ năng mới để tăng thu nhập.

3. Chấp nhận sự thật "Nhàm chán": Con đường làm giàu bền vững duy nhất không phải là một cú nổ lớn, mà là hàng ngàn bước đi nhỏ: nâng cao năng lực (Tầng 1), tạo ra thặng dư (Tầng 2), bảo vệ tài sản (Tầng 3) và đầu tư đều đặn, kỷ luật qua nhiều năm (Tầng 4).

Lời nhắn

Ước muốn thay đổi cuộc sống là một động lực chính đáng và mạnh mẽ. Nhưng việc phó thác hy vọng đó vào những trò chơi may rủi là một chiến lược sai lầm, bào mòn cả tài chính và tinh thần của bạn.

Sự khác biệt giữa người đánh bạc và nhà đầu tư mạo hiểm nằm ở sự kiểm soát và kiến thức. Đừng để vận may quyết định tương lai của bạn. Hãy dùng chính trí tuệ, sự kiên trì và một chiến lược tài chính thông minh để xây dựng nên sự thịnh vượng mà bạn hằng mơ ước.

Nếu bạn chưa biết mình nên xây "tòa tháp tài chính" của mình như thế nào thì hãy đăng ký sử dụng dịch vụ "Tư vấn quản lý tài chính cá nhân" của Kylin Capital. Chúng tôi sẽ đồng hành và hỗ trợ bạn trên hành trình tạo lập tự do tài chính của bản thân.

-

Chia sẻ bởi Trần Đức Huân
Chủ tịch Câu lạc bộ CEO PRO 
Chủ tịch Kylin Capital - Chuyên tư vấn quản lý tài sản và tư vấn quản lý tài chính cá nhân.
Đăng ký trở thành thành viên của Câu lạc bộ CEO PRO tại đây.